Việt Nam Chính thức có định danh điện tử quốc gia

Ngày 18/7, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) chính thức công bố ứng dụng định danh điện tử (VNeID). Bắt đầu từ ngày này, lực lượng công an sẽ phê duyệt tài khoản cho những người đã đăng ký. Đây là một bước tiến mới, đưa Việt Nam chính thức là một trong những nước có định danh điện tử quốc gia.

Tài khoản định danh điện tử có hai mức: Mức 1 có thể trải nghiệm một vài tiện ích cơ bản như đọc báo, thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch… Mức 2 có thể sử dụng tất cả các dịch vụ tiện ích mà Bộ Công an cùng các Bộ, ngành liên quan đã và đang xây dựng.

Trong đó, để đăng ký tài khoản định danh Mức 1, công dân thao tác trực tuyến (online) trên ứng dụng VneID (tải từ CH Play hoặc App Store). Kết quả phê duyệt tài khoản sẽ được gửi qua tin nhắn SMS, công dân vào ứng dụng, kích hoạt và sử dụng.

Đối với Mức 2, công dân phải đăng ký trực tiếp tại cơ quan công an nơi thu nhận hồ sơ căn cước công dân hoặc tại công an phường thuộc 5 thành phố trực thuộc trung ương nếu đã có thẻ căn cước công dân gắn chip.

Tại đây, công dân thông báo với cán bộ công an về việc đăng ký tài khoản định danh, cung cấp các thông tin gồm số điện thoại, địa chỉ email. Nếu có nhu cầu tích hợp các loại giấy tờ như giấy phép lái xe, đăng ký xe, thẻ bảo hiểm y tế… thì cung cấp giấy tờ gốc để đối chiếu. Cán bộ công an sẽ tiếp nhận hồ sơ để xử lý theo quy định.

Công dân khi sử dụng tài khoản định danh điện tử để thực hiện các dịch vụ công sẽ giảm bớt các thủ tục xác minh thông tin, có thể chia sẻ thông tin của mình để tạo tài khoản ngân hàng, tài chính, viễn thông…; thông tin tự điền vào các biểu mẫu (form) đăng ký mà không cần phải khai báo, điền nhiều lần như trước đây

Tài khoản định danh điện tử là tập hợp gồm tên đăng nhập (chính là mã số định danh cá nhân của công dân), mật khẩu (được gửi qua tin nhắn SMS cho mỗi cá nhân), được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện tử của Bộ Công an.

Công dân khi sử dụng tài khoản định danh điện tử để thực hiện các dịch vụ công sẽ giảm bớt các thủ tục xác minh thông tin, có thể chia sẻ thông tin của mình để tạo tài khoản ngân hàng, tài chính, viễn thông…; thông tin tự điền vào các biểu mẫu (form) đăng ký mà không cần phải khai báo, điền nhiều lần như trước đây.

Đặc biệt, với tài khoản định danh điện tử, thông tin của công dân sẽ được bảo mật, chính xác và duy nhất, vì những thông tin này được xác thực từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là dữ liệu gốc được Bộ Công an quản lý. Hiện nay, công dân có thể đăng ký và sử dụng các tiện ích từ tài khoản định danh điện tử thông qua ứng dụng VneID do Bộ Công an xây dựng.

Khi đăng ký tài khoản ở mức độ 2, thông tin trên thẻ căn cước công dân gắn chip sẽ được tích hợp, tạo thành một thẻ căn cước công dân điện tử. Căn cước công dân điện tử có giá trị tương đương thẻ căn cước công dân gắn chip vật lý, có thể phục vụ cơ quan chức năng, công dân sử dụng trong quá trình thực hiện các thủ tục hành chính mà không cần xuất trình thẻ căn cước công dân gắn chip.

Các thông tin về Bảo hiểm y tế trên VNeID được xác thực và truy xuất từ Cơ sở dữ liệu Bảo hiểm y tế. Vì vậy, thông tin thẻ Bảo hiểm y tế trên ứng dụng VNeID có thể phục vụ cơ quan chức năng, công dân sử dụng trong quá trình thực hiện các thủ tục liên quan đến công tác khám, chữa bệnh và thanh toán Bảo hiểm y tế mà không cần trình thẻ Bảo hiểm y tế như trước đây.

Ngoài ra, công dân có thể thực hiện “thông báo lưu trú” trên ứng dụng mọi lúc mọi nơi mà không cần phải liên hệ qua cơ quan công an, có thể khai báo y tế hoặc khai báo di chuyển nội địa, hoặc phản ánh về tình hình tội phạm, vụ việc mất an ninh trật tự trên địa bàn…

Trong quá trình thiết kế hệ thống Định danh và xác thực điện tử, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội đã chủ động tham khảo, nghiên cứu mô hình của các nước trên thế giới, làm việc với các chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế; khảo sát, đánh giá và làm việc với các Bộ, ngành.

Để có cái nhìn thực tế, đầu năm 2022, Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội đã có buổi làm việc trực tiếp với một đơn vị của Singapore tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư để trao đổi, học hỏi các kinh nghiệm quý báu liên quan việc phát triển Định danh và xác thực điện tử tại Việt Nam. Việc triển khai mô hình định danh tập trung của Singapore bảo đảm chỉ có một nhà cung cấp danh tính duy nhất chịu trách nhiệm về việc chứng minh danh tính của cá nhân, tổ chức.

Bộ Công an đã tìm hiểu các hệ thống Định danh điện tử trên thế giới như: mô hình tập trung (mô hình một cung cấp dịch vụ danh tính số duy nhất với các nước đã áp dụng điển hình như Ấn Độ, Singapore, Estonia), mô hình liên hiệp danh tính (có hai hay nhiều nhà cung cấp danh tính thu thập, lưu trữ, quản lý thông tin định danh, một số nước thuộc Liên minh châu Âu đã triển khai liên hiệp định danh với tiêu chuẩn eIDAS), mô hình phân tán (hiện tại mô hình trên mới chỉ được nghiên cứu và thử nghiệm).

Cụ thể, Chính phủ Singapore giao cho cơ quan SmartNation và Govtech chịu trách nhiệm xây dựng hạ tầng hệ thống Định danh và xác thực điện tử, đồng thời phát triển ứng dụng định danh điện tử Singpass cho công dân và các hệ sinh thái xung quanh ứng dụng Singpass, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống của công dân bằng cách tạo các tiện ích tích hợp trên ứng dụng từ: an sinh xã hội, giải quyết việc làm, thuế, thực hiện các giao dịch trên môi trường điện tử, hỗ trợ công dân trong việc di chuyển mùa Covid-19…

Đồng thời, Singapore triển khai cấp Định danh điện tử cũng thông qua phương thức trực tiếp (tại các quầy giao dịch) hoặc đăng ký trực tiếp ứng dụng Singpass.

Trong thời gian vừa qua, Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội đã có chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc để trao đổi, tham quan hệ thống quản lý, đăng ký cư trú tại Hàn Quốc, đồng thời tham quan hệ thống Trung tâm tài nguyên thông tin quốc gia, nơi tích hợp các hệ thống dịch vụ của Chính phủ của Hàn Quốc.

Với kim chỉ nam hệ thống Dữ liệu dân cư quốc gia là gốc, việc học hỏi và phát triển dữ liệu dân cư tại Hàn Quốc đã đem lại cho Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội một số kinh nghiệm như: Việc cần thiết xây dựng hệ thống công nghệ thông tin theo quy tắc thống nhất về công nghệ hạ tầng cho hệ thống Dữ liệu dân cư quốc gia, hệ thống Định danh và xác thực điện tử. Việc triển khai các dịch vụ công gắn liền với người dân tại các trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã cần gắn liền với sự phát triển của công nghệ thông tin.

Qua đó, Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội đã rút ra được kinh nghiệm, bài học để áp dụng vào Việt Nam, như việc tập trung triển khai định danh điện tử trong những bước đầu, cần phải tích hợp các thông tin cơ bản liên quan đến giấy tờ cá nhân của công dân, kết hợp xây dựng các văn bản pháp lý để công dân có thể sử dụng thông tin trong tài khoản Định danh điện tử, để thay thế các giấy tờ cá nhân như Giấy phép lái xe, thẻ Bảo hiểm y tế, thẻ Bảo hiểm xã hội…

Cục Cảnh sát quản lý hành chính và trật tự xã hội tập trung đẩy mạnh các tiện ích dịch vụ công lên ứng dụng định danh điện tử để đánh giá hiệu quả trong phát triển chính phủ điện tử bởi ứng dụng định danh điện tử. Từ đó, từng bước kết nối hệ thống Định danh điện tử với các tổ chức doanh nghiệp, ngân hàng,.. để cung cấp các tiện ích cho công dân.

Việc phát triển ứng dụng định danh điện tử phải đi cùng vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân cho công dân, bảo đảm an ninh an toàn thông tin trên không gian mạng, khi công dân sử dụng các tiện ích bằng tài khoản định danh điện tử. Áp dụng các công nghệ khoa học hiện đại như: trí tuệ nhân tạo, blockchain,… để phát triển các hệ sinh thái, liên quan ứng dụng định danh điện tử và bảo đảm an toàn thông tin cho hệ thống.